Je bent begonnen met basgitaarles. Je hebt de perfecte bas gekocht. Maar nu heb je nog een versterker nodig! Het eerste wat je voor jezelf moet bepalen voordat je een basversterker koopt, is waar je deze voor wilt gaan gebruiken
Thuis of uit?
Voor thuis is een kleine versterker perfect. Een kleine basversterker klinkt op een laag volume vaak beter dan een grote. Moderne versterkers hebben bovendien ook vaak een ingang voor een mini-jack plug, of zelfs een USB ingang. Heel handig om je telefoon op aan te sluiten voor het oefenen met Spotify of Youtube! De Fender Rumble 15 is een populaire keuze onder mijn leerlingen, maar probeer ook vooral zelf even in de winkel uit wat je mooi vind klinken.
Op het podium heb je een versterker met meer vermogen (Watt) nodig. Hoeveel precies? Dat hangt helemaal van de situatie af. Ik speel live meestal met een 500 W versterker maar die gaat zelden voluit. Ik zou 200 W als ondergrens aanhouden voor een serieuze live versterker. Vroeger wogen basversterkers nog vele tientallen kilo’s, maar tegenwoordig heb je veel lichtgewicht modellen die ik zelf erg praktisch vind (bijvoorbeeld van het merk MarkBass).
Vaak staat er op podia voor beginnende bandjes ook al een basversterker, zodat je als beginnend podiumbeest er niet meteen zelf één voor optredens hoeft te kopen. Bovendien moet je er ook rekening mee houden dat op de meeste podia jouw bas ook uitversterkt wordt door de P.A. (de geluidsinstallatie naar de zaal toe). Je hoeft dus niet de hele zaal te bereiken met jouw basversterker alleen.
Top/Cabinet/Combo
Voor basversterkers is het gebruikelijk dat de verschillende onderdelen los van elkaar gebouwd en verkocht worden. Je hebt dan de echte versterker (top) en de luidspreker met behuizing (cabinet). Deze sluit je op elkaar aan met een speakerkabel (gebruik nooit een normaal jack-jack snoer!). Meestal combineer je een top en cabinet van het zelfde merk, maar je kunt ook eigen combinaties maken. Let er dan wel op dat de versterker niet te veel vermogen levert aan de speaker, en dat de weerstand (ohm) tussen de twee onderdelen op elkaar aansluit. Vraag daarover advies in de winkel als je daar zelf niet uitkomt. Als de versterker en speaker samen in één kast zitten noem je dat een combo. Vrijwel alle kleine oefenversterkers worden als combo verkocht.
Knoppen
Wat moet ik met al die knoppen? Helaas zijn ontwerpers van versterkers eigenwijs, en zien verschillende versterkers er totaal anders uit. Qua uiterlijk, maar ook wat betreft de bediening. Meestal zit er wel een toonregeling voor lage- (bass), hoge- (treble) en middentonen (mid) op. Dit noem je ook wel de equalisation (EQ). Deze gebruik je in de eerste plaats om je geluid aan te passen aan de klank van de ruimte (akoestiek) waarin de versterker staat. Ook kun je deze knoppen gebruiken om het geluid van de bas een beetje te kleuren. De andere knoppen kunnen erg verschillen, en het is dan ook handig om daarvoor de handleiding te lezen. Lees hieronder wel wat meer over:
Gain/Volume/Master
Volumeknoppen op een versterker kunnen ook een beetje ingewikkeld zijn. Als je alleen een volumeknop hebt is het makkelijk en kun je daarmee gewoon het geluid harder en zachter zetten. Als je echter ook een ‘gain’ knop hebt wordt het iets ingewikkelder:
Een basversterker is eigenlijk twee versterkers in één. De zogenaamde voor-versterker (preamp) en de eindtrap (power amp). De voor-versterker maakt het miniscule stroompje dat uit je bas komt een klein beetje harder zodat het geschikt wordt voor om door de versterker gebruikt te worden. Ook kleurt deze de klank een beetje en bevat de voor-versterker meestal de toonregeling (EQ).
Het volume van de voor-versterker stel je af met de gain-knop. Meestal zit hier een lampje naast dat gaat branden als je op je bas speelt en de gain te hoog staat. Dat betekent dan dat het signaal te sterk wordt voor de versterker en dat je geluid gaat vervormen. Het beste kun je de gain opendraaien tot de plek net voordat het lampje gaat branden, ook als je de snaren wat harder aanslaat. Als je geen lampje hebt, luister dan of je geen gekraak op geplop hoort als je speelt. Ook een scheurgeluid zoals van een elektrische gitaar is een teken dat de gain te hard staat.
De eindtrap maakt vervolgens het signaal zo veel sterker dat het een speaker kan aansturen. Daar gebeurt de ‘echte’ versterking. De volume- of master-knop (de naam verschilt per merk) bedient deze versterking. Zet die dus maar niet meteen te ver open! Nadat je de gain hebt afgesteld zoals hier boven beschreven staat zet je met deze knop de versterker hard of zacht.
Hi/Low/Active/Passive input
Op sommige versterkers zitten twee ingangen voor je snoer. Ze zijn per merk verschillend gelabeld, en vaak op een verwarrende manier. Dit is bedoeld om het verschil in stroomsterkte dat verschillende basgitaren uitsturen te compenseren: De ene ingang heeft minder ‘gain’ dan de ander. Tegenwoordig is het echter zo dat dit zelden problemen oplevert. Ik probeer altijd welke van de twee het hardste klinkt (minder geluidsverlies) en gebruik die. Alleen als het een beetje vervormd klinkt wissel ik naar de andere. Op sommige versterkers kun je de twee ingangen tegelijk gebruiken wat handig kan zijn als je met een andere bassist samen wil spelen. De één klinkt dan vaak wel een stuk harder dan de ander.